Nieszczęsne daszki i łuczki języka Esperanto (12 specjalnych liter) były przedmiotem niezliczonych dyskusji, kłótni, krytyk i kpin w esperanckim światku i poza nim. Kiedyś zastanawiano się, jak uzyskać daszki na maszynach do pisania lub składopisach (redagując "Pola Esperantisto", sam stosowałem specjalnie przygotowane rozetki dla składopisu Brother), potem w komputerze, a wreszcie - w Internecie.
W latach 90. w światowej Sieci przyjął się standard ISO-8859-3, który zawiera wszystkie esperanckie litery - przez szereg lat był dość powszechnie stosowany przez esperantystów, jednak ostatecznie, na przełomie wieków, zaczęła wreszcie zwyciężać jedyna sensowna opcja, czyli Unicode. Unikodem posługują się praktycznie wszystkie ważniejsze esperanckie witryny internetowe.
Od 1993 roku istnieje Unicode, pozwalający zapisywać znaki 16-bitowo, a więc dający możność zakodowania w jednej tabeli aż 65 tysięcy znaków, co z powodzeniem wystarczy dla większości języków świata. Jest to bez wątpienia rozwiązanie przyszłościowe, gdyż w jednym dokumencie możemy stosować rozmaite języki, choćby właśnie polski i Esperanto. Nowsze przeglądarki dla Windows wyświetlają poprawnie dokumenty zapisane z deklaracją UTF-8 - zarówno Internet Explorer, jak i zyskujące stopniowo popularność Firefox i Opera.
W środowisku Windows 9.x nie ma klawiatur unikodowych i możliwości bezpośredniego (systemowego) zapisywania znaków w tym standardzie - miejmy nadzieję, że zmieni się to w niedalekiej przyszłości, gdyż Unikod jest, używając zgrabnego określenia, które znalazłem w Sieci, Esperantem systemów kodowania.
Znaki polskie i esperanckie mają naturalnie odpowiednią numerację, zapisywaną w postaci &#xxx:
Esperanto Ĉ - wielkie c z daszkiem ĉ - małe c z daszkiem Ĝ - wielkie g z daszkiem ĝ - małe g z daszkiem Ĥ - wielkie h z daszkiem ĥ - małe h z daszkiem Ĵ - wielkie j z daszkiem ĵ - małe j z daszkiem Ŝ - wielkie s z daszkiem ŝ - małe s z daszkiem Ŭ - wielkie u z łuczkiem ŭ - małe u z łuczkiem Polskie litery Ą - Ą ą - ą Ć - Ć ć - ć Ę - Ę ę - ę Ł - Ł ł - ł Ń - Ń ń - ń Ó - Ó ó - ó Ś - Ś ś - ś Ź - Ź ź - ź Ż - Ź ż - ż
Wygodnym i powszechnie stosowanym narzędziem jest darmowy program Ek, który zapisuje znaki esperanckie w postaci unikodowej. Przeczytaj online.
W Internecie dostępny jest również program Keyman, który pozwala zapisywać znaki w standardzie unikodowym. Kilka słów na ten temat można przeczytać online.